More
    HomeIndonsakusaAbelaphi bendabuko bafuna ukwazakala ngomthelela omuhle

    Abelaphi bendabuko bafuna ukwazakala ngomthelela omuhle

    Published on

    spot_img

    Ngu Thabisani Dube

    Njengoba ilizwe libhekene lomthwalo okhulayo wemvukuzane, ingxenye enkulu yezigulane eZimbabwe ithemba abelaphi bendabuko ukuthola okunye ukwelatshwa, okuveza ukukhathazeka kwabodokotela bezokwelapha mayelana lokuphepha kokusebenza kahle kwalezi zinqubo.

    Kodwa, umphakathi wezokwelapha wendabuko uyaphikisa, ugcizelela umphumela omuhle wezokwelapha kwabo futhi ubiza ukuhlonitshwa okukhulu kanye lokwesekelwa.

    Inhlanganiso enkulu yabaqeqetshi bendabuko elizweni, iZimbabwe National Traditional Healers Association (ZINATHA), okuyinhlangano enkulu kulazo zonke yezinye izindlela zokwelapha ezweni, eyingxenye yezempilo kuleli. Amalungu ayo anikela ngezindlela ezahlukeneyo zokwelapha izifo ezahlukahlukene, okuhlanganisa imvukuzane.

    Ngokutsho kukaGeorge Kandiero, umongameli weZINATHA, ezinye zezindlela zokwelapha imvukuzane ezivame kakhulu ezisetshenziswa ngamalunga abo zihlanganisa imithi yezihlahla kanye lemikhosi yokuhlanza ngokomoya.

    “Lakuba singeke sibalule imiti ezivame ukuyisebenziswa ekwelatshweni kwemvukuzane, engingakutsho yikuthi silemiti ehlose ukulungisa iziphambeko kumaseli,” kutsho uKandiero. “Inqubo yikusiza ukuthi awekho amaseli amatsha awonakalayo njalo lesimo somzimba sinake ukulungisa inkinga ngokwakha isimiso sokuzivikela.”

    UKandiero uqhubekele phambili echaza kabanzi, ukuthi, “Isifo esihlasela izigulane zemvukuzane, loba yiphi – eyamabele, umlomo wesibeletho, umgogodla, igazi, loba eye prostate – inqubo yikuqinisekisa ukuthi awekho ama ‘cells’ amatsha onakalayo”

    NjengeZINATHA, inhlanganiso ilenxusa (research department) elidlala indima ebalulekile ekuqinisekiseni ukuphepha kwemithi yabo. “Uma othile ethi usiza ekwelatshweni kwemvukuzane, sithumela imithamo loba izitshalo ezisetshenziswa ekwelatshweni kwemvukuzane ukuze siqinisekise ukuthi ziphephile.”

    UKandiero uphinde wakhuluma ngomlando omude wokwelatshwa kwemvukuzane kwendabuko eZimbabwe, “Imvukuzane ikhona lasendulo, abantu baye basizwa ekwelapheni imvukuzane ngemithi yesintu, njalo imithi isetshenziswe iminyaka eminengi futhi iyaziwa. Aluba ibiyingozi empilweni yomuntu, alubana sizwa imibiko eminengi yabantu abafayo.”

    Uyavuma izinselelo ezibhekane lomkhakha wezokwelapha wendabuko, “Kuyinto ezwisa ubuhlungu ukuthi lo mkhakha wezokwelapha ukhangelelwa phansi, kodwa kulabantu abanengi abasizwa ngale mithi – kuze kufike citshe kumaphesenti angu 85 abantu abasebenzisa imithi yendabuko.”

    UKandiero ugcizelela isidingo sokuqatshelwa esikhulu lokusekelwa komkhakha wezokwelapha wendabuko, echaza, “Sidinga ukusakazwa okunengi kwabezindaba ohlangothini lwethu. Kunengi esikwenzayo emkhakheni wezempilo, futhi silabantu basemaphandleni abahlomula ngathi. Sekuyisikhathi esibalulekile ukuba sinikezwe udumo lapho kufanele, sizwe okuhle ekulapheni kwethu, hatshi okubi.”

    Uhulumende uphinde wadlala indima ekulawuleni umkhakha wezokwelapha wendabuko, “Yingakho uhulumende wasungula isenzo sephalamende semithi yendabuko futhi waqinisekisa ukuthi isikhungo esifana leZINATHA singaqinisekisa ukuthi silomthetho okhululekile futhi ophelele.”

    UKandiero uphawula ukuthi imithi yendabuko ilenzuzo ikakhulukazi kubantu basemaphandleni abangenelisi ukukhokhela izindleko eziphezulu zokwelatshwa esibhedlela. “Abantu abanengi basemaphandleni bayancedakala ngathi ngoba bengenelisi imali ekhokhwa ezibhedlela.”

    Njengoba inkulumo yemithi yendabuko ekwelatshweni kwemvukuzane iqhubeka, abezempilo kanye labenzi benqubomgomo eZimbabwe balwisana lesidingo sokuthola ukulinganisela phakathi kokuhlonipha imikhuba yamasiko lokuqinisekisa ukuphepha lokusebenza kwazo zonke izindlela zokwelatshwa ezikhona.

    New Ziana

    Latest articles

    Zimbabwe has enough grain up to next harvest – Muswere

    Harare, (New Ziana) – The country has enough grain to last up to the...

    Vendors to get POS machines

    Harare, (New Ziana) – Vendors in the country are expected to be issued with...

    Mixed feelings over partitioning of shops into small units

    Bulawayo, (New Ziana)- A growing number of property owners in Bulawayo's Central Business District...

    Darts clubs shine at tournament

    By Terence Tikiti THE National Darts Association of Zimbabwe (NDAZ) held its National Darts...

    More like this

    Zimbabwe has enough grain up to next harvest – Muswere

    Harare, (New Ziana) – The country has enough grain to last up to the...

    Vendors to get POS machines

    Harare, (New Ziana) – Vendors in the country are expected to be issued with...

    Mixed feelings over partitioning of shops into small units

    Bulawayo, (New Ziana)- A growing number of property owners in Bulawayo's Central Business District...