Iqembu labomama likhala ngokubaphansi kwenani labesifazane kukhetho luka 2023
NDEBELE
Iqembu labesifazane LAKULE INDAWO likhala ngokuncipha kwabesifazane ekubeni yingxenye
kwezokhetho elizweni ngemuva kokuba sokuvelile ukuthi abalitshumi lanye ekhulwini (11%) yibo
kuphela abaphumeleleyo ekukhethweni ukuthi bancintise kuzihlalo zedale lephalamende okhethweni
luka August 23.
Akukho abesifazane phakathi kwamalunga angu-11 abazancintisa esikhundleni sokuba
ngumongameli okhethweni.
Inhlanganiso ye-Zimbabwe Electoral Commission (ZEC) isikhuphile uluhlu lwabantu abakhethiweyo
ukuncintisa kuzikhundla zokuba ngabameli bedale lephalamende kumbe ezokuba ngumongameli
Kunkulumo yayo, i-Women's Institute for Leadership Development (WILD) ithe impumela
yomthethwandaba yokhetho lwalabo abazangena kukhetho olumanyeneyo luka-2023 itshengise
izinga eliphansi lokuphatheka kwabesifazane.
Ithe “ngokuqhubekayo, ikota yabesifazane lentsha, kanye lendlela yokukhetha ngokuqathanisa
abesifazane labesilisa kwalandelwa kuluhlu lweDale le Phalamende kanye leleSenethi. Kodwa-ke,
itshumi lanye ekhulwini (11%) okunika i70/637 yabesifazane abakhethelwe ukumela iDale
lePhalamende kukhetho olwenziwa ngokuvota njalo akula owamela ukuba ngumongameli nxa
kuqathaniswa labesifazane abangu-237/1648 (14.4%) abazamela iDale lePhalamende labesifazane
abane ababefuna ukuba nguMongameli ngo-2018, kubuyisela emuva ekutholeni ukulingana
ngokobulili.”
Iqhubeke isithi, “kutshiya abesifazane bengelangxenye yokwenza izinqumo, okungaphazamisa
intando yabanengi kanye lokwehliswa umkhandlo wokungalinganiswa ngokobulili.
Kutsho futhi ukunqineka lemibono yabesifazane esigabeni yokutholiswa amathuba, ukuphathwa
kwezinsizakalo zomphakathi kanye lokuhanjiswa kwezinsizakalo ngeke kubekwe phambili, itsho
njalo inhlanganiso le isengeza
nhlanganiso le ithe lanxa kulentuthuko ebonakalayo eminyakeni edlulileyo, abesifazane bayaqhubeka
ngokungamelwa kubukhokheli kwezombusazwe lekwenzeni izinqumo.
Ubulili babezomthetho bulomthelela obalulekileyo ezintweni eziqakathekiswayo kwezombusazwe,
okwenza kubaluleke ukuthi abesifazane bakhona kwezombusazwe, okwenza kubemqoka ukuthi
abesifazane babeyingxenye kwezombusazwe ukumela izifiso zabesifazane, amaqembu
angananzwayo kanye lomphakathi, ukuthuthukisa indlela yokuqhuba umthetho wezenhlalakahle,
intuthuko kanye lokubusa.
I-WILD ithi ukungaphatheki kwabesifazane kwezombusazwe eZimbabwe kubangelwa yizimiso
zamasiko lezomphakathi, amathuba aphansi okufinyelela ezemfundo, ukungalingani kwezenhlalo
lezomnotho kanye lendlela ezenqabelayo kumaqembu ezombusazwe kanye lemali enengi
ebhadalwayo kungqubo yokukhethwa.
Ithe, "i-WILD inxusa uhulumende, izinhlanganiso zomphakath amaqembu ezombusazwe, kanye
lomphakathi wonke weZimbabwe, abasebenzelana bezwekazi labamazwe omhlaba,
ukuba bathathe amanyathelo aqhubekayo masinyane laqhubekayo ukuthuthukisa ukuphatheka
kwabesifazane kwezombusazwe.
Comments are closed.