LOADING

Type to search

Indonsakusa Provincial Newspapers

Balimi bamu Hwange balima zilyo zifwambana kubizwa

Share

Mu Hwange ku Matabeleland North province balimi balokutobelezya zyakambwa a Muleli
zyakulima zilyo zinini zifwambana kubizwa kuti bajane kulya kwelede.

Hwange ijanika Ku Religion 5 mubusena bulamvula iwa nkilinche minyaka yoonse. Ezi zyeta
buyuumu kubwala zilyo zili mbulizipopwe alimwi nkazyetelezya myunzi miinji kubula ciikafu.
Hulumende minyaka yakinda wakasungwazya balimi banini kulima zilyo zikomena emvula
inche.

Balimi banini aba balakonzya kuciincha zilyo zyabo ku Grain Marketing Board depots kuti
nkabayanda zipopwe.

Munyaka wakono, inyika yaZimbabwe ilangilizidwe kuba a El Nino nkazyamba kuti tayikoba a
mvula nyiingi pe alimwi kuHwange kukala nkakuli anzala ilakozya kuba mpati kono.

Balimi bamu St Mary’s a bamu Dete balisungwete kubwala mila, inzembwe a zipopwe imvula
ziice a mvula inche njibakatambula muli Nalupale a kutanguna kwa Mukazimazyiba. Bakalima a
mvula yakawa mu Nalupale balikusakwida mumunda alimwi zilyo zyakomena zimwi zyaba
amatu otatwe zimwi one.

Nibakambula abakapokola be iNdonsakusa bantu bazwa kumabhazu asiyene aku Hwange
bakatondezya lusyomo lwakuti imvula ilakonzya kwendelezya kunembo nkiwa.

Sonela Mwakasikele uzwa ku Gamba muciisi ca St Mary’s wakati: Ndicila lusyomo lwakuti
imvula ilinkilila kunembo nkayiwa. Ndakabwala mila, inzembwe a zipopwe ziice. Zilyo zyasika
mumazwi, zimwi zyayiinda mazwi,” wambobo Mwakasikele.

Mwakasikele wakamba kusiyana kwazilyo andaba zyakuti mila a nzembwe zikomena obotu
mumuse, ngonguwo ujanikana kubusena bwabo, alimwi zipopwe tazikomeni obotu
kuzyelanisya a nzembwe a mila.

“Ndakayungizya myungu, matangazungu, mambale, makowa alimwi peas kuzilyo zizumina
mubusena obu. Nkwekala, munyaka tumani pe bantu nkabaciila zilyo zyamumunda. Biingi inga
batalika kula muzintolo kana kulibamwi balazyo kuzwida muli Ivwivwi kuyosika muli
Vwumbipati alimwi mane bakujata ciindi cakulya zyamumunda mumunyaka utobela,”
wayungizya Mwakasikele.

Umwi mukali waku Sianyanga muciisi ca Dete, John Tshuma wamba kuti mazuba taciiwo pe
akulima zipopwe, ciindi caakindila alimwi imvula yakapuza kuwa.

“Ndakabwala zilyo zifwambana kubizwa, ciindi caakindila cakubwala zipopwe, zilyo zitalili
imvula inyingi nzizyo zyelede kulimwa. Ikwalino zilyo zyabatala amazwi kulabo bakaciita
maganko (pfumvudza/Intwasa),” wambobo Tshuma.

Mila, nzembwe a peas azimwi nzizyo zizumina mu Region 5. Ezi zilyo zilatyolwa ninga kube nzala
impati ilibweni muciisi, ezi zyetwa akuti taziyandi manzi miingi. Balimi akusungwazigwa kubwala
zilyo ezi balokuzwidilila.

Balimi balokwiyiisigwa, kupegwa imbuto azimwi zyakubelesya kuciita kuti bayendelele enembo
akusumpuka. Biingi balokutobelezya zyakulima zilimo ziyanda imvula inche balokuboneka
akusumpuka. Ezi zyeta kuti bantu bajane ciikafu ciingi, alimwi akulyimina nkabatalindili
kupegwa pe.