Ngumlobi owe Times
LOWER GWERU- Enkabeni ye Ekhukhanyeni Mukombo, umphakathi wasemakhaya, kulohlelo lwengadi oseluguqule izimpilo zezakhamizi zendawo.
Uhlelo lwasengadini Ekhukhanyeni, olwasungulwa ngamalungu omphakathi angamatshumi amathathu lanhlanu, seluphenduke isibonelo esigqamayo sezokulima oluncedisa ukutholakala kokudla, kanye lokunika amandla umphakathi.
Ngosizo lwenhlangano yendawo labazinikelayo, lo msebenzi waba lomfutho ngokutshetsha watshintsha indawo eyigwadule yaba yingadi ephumelelayo.
Ingadi ilezinhlobonhlobo zezitshalo, okuhlanganisa imibhida, potatoes, amatamatisi, ihanyanisi, carrots, iphizi lebhinzi.
Kumalungu amanengi, iphrojekithi yengadi isingumthombo wemali engenayo.
Ingadi yaqala ngo 1996, lapho ithimba lamalungu omphakathi athintekayo lahlangana ndawonye ukuthola izindlela zokubhekana lezinselelo ezicindezelayo zokutholakala kokudla.
Umgcinisihlalo wohlelo lwasengadini Ekhukhanyeni, uMnuz Sikhangezile Msipa uthe: “Ngikwazile ukuzilimela umbhida obungisiza ngondle izingane zami.
“Uhlelo lwezingadi luhlanganise umphakathi wethu, sakhe izibopho eziqinile lomuzwa wobunikazi,’’ kutsho yena.
UMsipa uthe bayaziqhenya ngabakuzuzile futhi babheke ngabomvu ukuqhubeka lohambo lwabo olubheke ekuzinzeni lasekwazini ukuzimela.
“Kukhombisa amandla ezinhlelo eziholwa ngumphakathi zokuqhuba intuthuko ezimeme lokwenza ngcono izimpilo zemiphakathi,” kutsho yena.
UJennifer Mpala, ongunobhala wohlelo lwasengadini Ekhukhanyeni uthe basebenza ngokubambisana igreenhouse lapho abatshala khona izitshalo ezihlinzeka ngokudla emphakathini wabo.
“Sithengisa imikhiqizo yethu kubantu basedolobheni laseGweru lakubantu emphakathini ngamanani aphansi,” kutsho yena.
UMpala wengeze ngokuthi uhlelo lwezingadi lunamalungu angamatshumi amahlanu lanye, kanti icooperative ilabantu abangamatshumi amathathu lanhlanu njengoba abanye bengajoyinanga.
Uthe bahlomule kakhulu engadini njengoba behola imali egculisayo umnyaka wonke.
Yize sebesungule ingadi ekhula kahle enika ithemba emphakathini, lengadi ayilayo imakethe etholakala kalula yokudayisa umkhiqizo wabo.
Okukhathaza kakhulu Insukamini Irrigation Scheme enkudlwana eseduze elemikhiqizo eminengi futhi engcono kakhulu ethinte iholo labo.
“Silemikhiqizo eminengi, kodwa asikutholi ukudayiswa esikudingayo,’’ kutsho uMsipa
Uthe bebelokhu bezama ukuthola amamakethe amatsha emikhiqizo ebolayo efana lamatamatisi lemibhida okubolayo.
Ngaphandle kokuncintisana kwe Insukamini Irrigation, kukhona lokuncintisana phakathi kwabo njengoba betshala izitshalo ezifanayo futhi kufanele bazimakethe.