NaNorman Dururu
GWERU – SANGANO rinoona nezvevakaremara munyika raparura chirongwa chakanangana nekusimudzira hupfumi kuburikidza nekusimudzira mikana yemabasa kune vakaremara.
Chirongwa chekuvandudza hupfumi hwenyika chakagadzirirwa kupa vanhu vakaremara hunyanzvi hunodiwa uye zviwanikwa kuti vawane mabasa ari pamutemo nemikana yekuzvishandira.
Nekugadzirisa zvipingamupinyi zvehurongwa izvo zvagara zvichitadzisa kutora chikamu kwavo muvashandi, chirongwa chinoda kuvhura kugona kwavo kuzere uye kukurudzira mikana yakaenzana.
Vachitaura pamusangano wekurudzira vatori venhau, mukuru wesangano reDeaf Women Included, Agnes Chindimba akati sangano ravo riri kushanda pamwe chete nehurumende mukufambisa zviri mugwaro reNational Disability Policy, zvikuru munyaya dzekupa mabasa kune vakaremara.
Vakataura kuti vemasangano akazvimiririra vakaratidzawo chido chikuru mukutsigira chirongwa ichi, vachiona basa ravo sevanozogona kuva vashandirwi.
“Kuvambwa kweBusiness Disability Network gore rakapera kwakave chiitiko chikuru chechirongwa ichi. Kusvika pari zvino makambani anodarika gumi nemana apinda muchirongwa ichi, achiratidza simba rekudyidzana pakati pehurumende nemakambani akazvimirira mukusimudzira vakaremara senzira dzekusimudzira nyika pamwe nekusimudzira upfumi hwenyika.
“Kuwanda kwevanhu vanovimba nerutsigiro rwehurumende ndiko kuwedzera kwemutero. Ndosaka tiri kukurudzira kuti vanhu vakaremara vashande pamwe chete, kudyidzana, kuti vanhu vapihwe mabasa, uye vaite mabhizimisi. Isu tiri kuti hongu kusimudzirana uye kwete kutambira zvemahara,” VaChindimba vanodaro.
Kusvika pari zvino, vanhu vanodarika mazana maviri vakanyoresa kuchirongwa ichi muHarare neBulawayo.
Mukuru weDeaf Women Included vakati sangano ravo rakaita misangano yekudzidzisa nekugonesa vakadzi vakaremara mitemo inosimudzira kodzero dzavo, pamwe nekuvapa hunyanzvi hwekuzvimiririra.
Anoti vakakwanisa kuumba boka rinoshanda munharaunda, iro richapa rubatsiro runoenderera mberi uye pamwe chete kutsigira zvavanoda.
Vakakurudzirawo vatori venhau kuti vatevedzere nzira dzekuburitsa nhau dzakabatana, sezvo kumiririrwa kwenhau kuri kuita basa rakakosha mukuumba maonero anoita veruzhinji vanhu vakaremara.
“Panofanirwa kutorwa mazwi akakodzera pakuburitsa nyaya dzevakaremara, zvikuru sei kushandisa nzira dzekodzero dzevakaremara. Vezvenhau vanofanirawo kuburitsa nyaya dzebudiriro nebudiriro dzevakaremara kuti vazivise pamwe nekupikisa mafungiro asiriwo munharaunda,” akadaro Chindimba.
Akataura kuti mamwe mapepanhau anongotarisa nyaya dzisina kunaka dzine chekuita nevakaremara, dzinosimudzira rusarura uye ruvengo.
“Mamwe mashoko anowanzo shandiswa nevezvenhau, akadai sekuti ‘mbeveve’ kana kuti ‘dununu,’ anozvidza uye anofanirwa kudziviswa. Nyanzvi munyaya dzezvenhau dzinofanira kungwarira mutauro wavanoshandisa kuti vaone kuti pave neruremekedzo uye kubatanidza nhau,” vakadaro.