Kuthiwa ukuqheliswa Kwenziki Yedolobho leKwekwe endaweni yeRailway Reserve,
njengokwethulwa luhlelo lokuthuthukisa amadolobho olweSmart City sekukhange amadola
akweleMelika ayizigidi ezingu-22.
Ikhansili Yedolobho leKwekwe, isebenzelana leZimbabwe Investment and Development Agency
(ZIDA) ekukhankaseleni amathuba okwenza amabhizimusi, isikhange amabhizimusi amanengi
okuyinto ezabumba imisebenzi efika inkulungwane eyodwa (1 000) njalo ezakwenza ukuthi kwande
impahla elungiswa lidolobha.
Ukuze kube lokutshalwa kwemali okukhokhelwa ngamankampani azimeleyo, iKwekwe yenza
imizamo yokuthi kube lula ukwenza ibhizimusi njalo kwehliswe izindleko zokwenza lokho ngokudala
umumo owenza ukuthi amabhizimusi athuthuke.
Umaqhuzu wedolobho, uDkt. Lucia Mkandhla uthe imizamo yokuthi kube lula ukwenza ibhizimusi
sokwenze ukuthi osamabhizimusi abanengi basungule amabhizimusi enzikini entsha yedolobho
lapho imisebenzi yokwakha ikumabanga ehlukeneyo.
Ukhulume eziqhenya ngokuthi iKwekwe yilo lodwa idolobho elitholisa izakhamizi amanzi nsuku
zonke njalo elihlanzekileyo lelilokuthula. Uthe, “Osomabhizimusi babuya eKwekwe ngoba
bethakazelela indlela esiphatha ngayo idolobho.
Imali yonke evela kubosomabhizimusi iphosa ifike amadola akwleMelika ayizigidi ezingu-22.
“Njengabaphathi, umsebenzi wethu yikukhuthaza amabhizimusi ukuthi athuthukise umhlaba
bangawugcini nje. Siyalandelela konke okuyabe kusenzakala njengokwethulwa yizimiso zethu
zentuthuko”.
Ekuvakatsheleni idolobho ensukwini ezedluleyo, kwananzelelwa ukuthi kulezakhiwo ezintsha njalo
kulemisebenzi yokwakha eyenzakalayo enzikini yedolobho lapho amabhizimusi aza ngobunengi
ukuzosebenzisa amathuba okwenza ibhizimusi.
Ngenjongo yokugcwalisa isifiso sokuba lidolobho kusiyafika umnyaka ka-2030, iziphathamandla
zekhansili yesiqinti zanquma ukuthi inziki yedolobho isuswe iyekwakhiwa endaweni engcono lapho
okuzakwakhiwa idolobho elithuthukileyo njengokwethulwa luhlelo lukahulumende Olwamadolobho
Athuthukileyo.
Uhlelo Lwamadolobho Athuthukileyo lwethulwa ngo-2017 yiRiphabhulikhi Yesibili ngenjongo
yokuhuga amabhizimusi kanye lokuthuthukisa impilo zabantu. Uhlelo lolu lwamukelwa
ngamadolobho amanengi amakhulu lamancane, kugoqela leKwekwe.
Ikhansili yedolobho likusigaba esiphezulu sokuphetha izivumelwano zokusebenzelana lamanye
amadolobho asemhlubulweni lawaphetsheya njengoba izimisele ukuba yindawo ezakhanga
amabhizimusi ukwedlula amanye amadolobho.
IKwekwe elabantu abangu-119 863 (ZIMSTAT 2022), ilamathuba okusebenzelana ndawonye
lamabhizimusi kwezokulingisa incingo, insimbi, iferrochrome, umvundiso, ezokwemba lamanye
amabhizimusi afana lalawa.
Amanye amabhizimusi atholakale eKwekwe, agoqela iGlobal Union Alloys, Bentouch, OK Zimbabwe
(Bon Marche), DCK, Dendairy kanye leZimasco.
Amathuba okwenza amabhizimusi abalulekileyo agoqela ukwenziwa kwebiogas, ukwenziwa
kwamagetsi elanga, ukugaywa kokhethe kanye lokufaka amanzi okuthengisa ezimbhodleleni.
Indaba le ihumutshelwe elimini lwesiNdebele yiMidlands State University National Language
Institute.